ਈਂਧਨ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁੰਣ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ ਸਤਰ ‘ਤੇ

ਲਾਹੌਰ – ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਪਣੀ ਬਦਹਾਲੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਕਰਜ਼ਾਈ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਗੰਭੀਰ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਇਕ ਹੋਰ ਬੁਰੀ ਖਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕਣਕ ਦੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਫਸਲ ਦੋ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਘਟਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਕਣਕ ਦੀ ਕਮੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਡਿੱਗਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਝਟਕਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਣਕ ਦੇ ਸੰਕਟ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਪੈ ਰਹੀ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
28.9 ਮੀਟਰਿਕ ਟਨ ਦੇ ਟੀਚੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 26.9 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਕਣਕ ਦੀ ਵਾਢੀ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਾਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ, ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਚਾਨਕ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੇ ਕਣਕ ਦੇ ਦਾਣੇ ਨੂੰ ਸੁੰਗੜ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਖਾਦਾਂ (ਡੀਏਪੀ ਅਤੇ ਯੂਰੀਆ ਦੋਵੇਂ) ਦੀ ਮਾੜੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਜਾਂ ਤਾਂ ਅਣਉਪਲਬਧਤਾ ਜਾਂ ਉੱਚ ਲਾਗਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਈਂਧਨ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਅਰਬਾਂ ਦਾ ਖੂਨ ਵਹਾਇਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੇ ਚਾਲੂ ਖਾਤੇ ਦੇ ਘਾਟੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਡਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਗਲੀ ਫਸਲ ਤਕ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਭਗ 30.8 ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਕੈਰੀਓਵਰ ਸਟਾਕ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 10 ਲੱਖ ਟਨ ਕਣਕ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੁੱਲ ਲੋੜ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਪਲਾਈ (26.9 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ) ਵਿਚਕਾਰ ਪਾੜਾ ਘਟ ਕੇ ਲਗਭਗ 3.0 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਸਿਰਦਰਦੀ ਬਣਨਾ ਯਕੀਨੀ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ, 2021-22 ਵਿੱਚ 19 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕਣਕ ਸਪਲਾਇਰ ਯੂਕਰੇਨ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਕਣਕ ਦਰਾਮਦ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਤੋਂ ਕਾਲੇ ਸਾਗਰ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਬਰਾਮਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਿਆ ਹੈ। ਕਾਲਾ ਸਾਗਰ ਖੇਤਰ ਲਗਭਗ 60 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਕਣਕ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਕ, ਉੱਚ ਖਾਦ ਲਾਗਤਾਂ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਗਲੋਬਲ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਫਲੋਰ ਮਿੱਲਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਖਾਲੇਕ ਅਰਸ਼ਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਣਸ ਦੀ ਅਸਧਾਰਨ ਕੀਮਤ ਕਾਰਨ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਇਸ ਸਾਲ ਕਣਕ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਰਾਮਦ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2040 ਤਕ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 3 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤਕ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਅਤਿ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕਣਕ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਦਾ ਲਗਭਗ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੰਟਲੈਕਚੁਅਲ ਫੋਰਮ ਫਾਰ ਇੰਟਲੈਕਚੁਅਲ ਰਾਈਟਸ ਐਂਡ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ (ਆਟਾ ਮਿਲਿੰਗ ਉਦਯੋਗ) ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਆਯਾਤ ਬੋਝ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਫੈਡਰਲ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਣਕ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਪੀਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੀਆਂ ਦਰਾਂ ‘ਤੇ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਗੰਭੀਰ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾਲ ਵੀ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਣਕ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਕਣਕ ਦਾ ਸੰਕਟ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕਣਕ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਤਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਕਣਕ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ‘ਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਣਕ, ਚਾਵਲ, ਕਪਾਹ, ਗੰਨਾ ਅਤੇ ਮੱਕੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਫਸਲਾਂ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।