ਐੱਮ.ਬੀ.ਬੀ.ਐੱਸ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨਾਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੜਬੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨੀਟ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਪਰ ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੋ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੈਂਕ ਵਿਚ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੈਸੇ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ‘ਤੇ ਦਾਖਲਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਡਾਕਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਪੋਸਟ ਗਰੈਜੂਏਟ ਜਮਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਚਾਰ ਸੌ ਪੰਜਾਹ ਸੀਟਾਂ ਖਾਲੀ ਰਹਿ ਜਾਣਾ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੀਟਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ (ਨੀਟ ਪੀ.ਜੀ) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਾਲੀ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ‘ਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਮੈਡੀਕਲ ਕੰਸਲਟੇਟਿਵ ਕਮੇਟੀ (ਐੱਮ. ਸੀ. ਸੀ.) ਨੂੰ ਸਖਤ ਫਟਕਾਰ ਲਗਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਇਕ ਵੀ ਸੀਟ ਖਾਲੀ ਨਾ ਰਹੇ, ਇਸ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਕੇ ਸੀਟਾਂ ਭਰੀਆਂ ਜਾਣ। ਪਰ ਅਗਲੀ ਸੁਣਵਾਈ ਵਿੱਚ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਐਮਸੀਸੀ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਮਨਮਾਨੀ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਐੱਮ. ਸੀ. ਸੀ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਜਨ ਸਿਹਤ ਦੇ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਪਰਿਪੇਖ ਵਿੱਚ ਵਿਡੰਬਨਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਮਿਆਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੀਟਾਂ ਖਾਲੀ ਰਹੀਆਂ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਣਹਾਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ।
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਿਸਟਮ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲੀਆ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਲੀ ਪਈਆਂ ਸੀਟਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ, 2015-16 ਵਿੱਚ ਸਰਜਰੀ (ਦਿਲ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੌ ਚਾਰ, ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਹ, ਬਾਲ ਰੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਤਰ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਰਜਰੀ ਵਿੱਚ 58, ਤੰਤੂ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ 44 ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਅਠਤਾਲੀ ਸੀਟਾਂ ਸਨ। ਸਰਜਰੀ ਖਾਲੀ ਹੈ ਇਸ ਕਮੀ ਦੇ ਦੋ ਕਾਰਨ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ।
ਇੱਕ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਰਸਾਂ ਦੀ ਦਾਖ਼ਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਇਹ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਚਾਰ ਸੌ ਪੰਜਾਹ ਸੀਟਾਂ ਖਾਲੀ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਯੋਗ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਖ਼ਰ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹਨ ਕਿ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮਿਆਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਸੰਕਟ ਡੂੰਘਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਮੈਡੀਕਲ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਲਈ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਮੁਹਾਰਤ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵੀ ਹੋਣ। ਗੁਰਦੇ, ਨੱਕ, ਕੰਨ, ਦੰਦ, ਗਲੇ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਕਨੀਕੀ ਜਾਂਚਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਡਾਕਟਰ ਪੈਂਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਜਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮੌਕਾ ਪੰਤਾਲੀ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਦਿਲ-ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਬਹੁਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਲੰਮਾ ਅਨੁਭਵ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਣੀ ਤੈਅ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਕਿੱਥੇ ਕਮੀ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਲੱਭਣਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਐਲੋਪੈਥੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ। ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਕੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਕੇ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਡੀਕਲ ਕੌਂਸਲ’ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਮਹਿੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ?
ਐਨ ਐਮ ਸੀ ਦਾ ਗਠਨ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਵਿਗੜ ਰਹੇ ਮਿਆਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨਾ, ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਮੁਕਤ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ ਅਨੈਤਿਕ ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਸੀ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਐੱਨ.ਐੱਮ.ਸੀ. ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ਆਈ ਤਾਂ ਇਸ ‘ਚ ਵੱਡੀ ਲਚਕਤਾ ਆਈ ਕਿ ਆਯੁਰਵੈਦ, ਹੋਮਿਓਪੈਥੀ ਅਤੇ ਯੂਨਾਨੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਬ੍ਰਿਜ ਕੋਰਸ ਕਰਕੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਐਲੋਪੈਥਿਕ ਦਵਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਚੱਲਿਆ।
ਇਸ ਕੋਰਸ ਲਈ 25 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ। ਭਾਵੇਂ ਅਜੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਡਾਕਟਰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਝਿਜਕ ਦੇ ਐਲੋਪੈਥੀ ਦਵਾਈਆਂ ਲਿਖ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਿਸਟਮ ਅਜੇ ਵੀ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਬਦਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਰੋਧਤਾਈ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਜ-ਕੋਰਸ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇ ਕੇ ਐਲੋਪੈਥਿਕ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ? ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇੱਕ ਆਮ ਆਟੋ-ਟੈਕਸੀ ਲਾਇਸੈਂਸੀ ਡਰਾਈਵਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਇਲਾਜ ਦਾ ਹਰ ਤਰੀਕਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪੂਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਵੀ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਚਾਰ-ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਕਲਪਕ ਡਾਕਟਰ ਐਲੋਪੈਥੀ ਦਾ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਮਾਹਿਰ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਸਬੰਧਤ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਕੋਰਸਾਂ ਲਈ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਬਹੁਤ ਔਖੀ ਹੈ। ਐਮਬੀਬੀਐਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਸੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਦੋ ਸੌ ਅਠਾਰਾਂ ਸੀਟਾਂ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਮਾਪਦੰਡ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਹਜ਼ਾਰ ਆਬਾਦੀ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅਨੁਪਾਤ 0.62 ਹੈ। 2015 ਵਿੱਚ ਤਤਕਾਲੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੌਦਾਂ ਲੱਖ ਐਲੋਪੈਥਿਕ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 20 ਲੱਖ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 40 ਲੱਖ ਨਰਸਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਤੱਕ ਟੈਕਨੀਸ਼ੀਅਨਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਜੇਕਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਐੱਮ.ਬੀ.ਬੀ.ਐੱਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨਾਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਲਵਾੜ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨੀਟ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਪਰ ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੋ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੈਂਕ ਵਿਚ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੈਸੇ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ‘ਤੇ ਦਾਖਲਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹੋਣਹਾਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੋ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀਆਂ ਫੀਸਾਂ ਨਹੀਂ ਭਰ ਸਕਦੇ, ਉਹ ਮਜਬੂਰੀ ਵੱਸ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਹੇਠਲੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਸ ਸੀਟ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਕੇ ਦਾਖਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਸੀਟ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸੱਠ ਲੱਖ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਹੈ। ਵੈਸੇ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਫੀਸ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਫੀਸ ਚੌਹਠ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਐਨ.ਆਰ.ਆਈ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਇਹੀ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਐਮ.ਡੀ. ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲੇ ਲਈ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਂਟ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀਟਾਂ ਹਨ, ਦਾਖ਼ਲਾ ਫੀਸ ਦੀ ਰਕਮ ਦੋ ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਪੰਜ ਕਰੋੜ ਹੈ।
ਇਕ ਪਾਸੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਤੀ ਆਧਾਰਿਤ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਰਾਹੀਂ ਨਿੱਜੀ ਕਾਲਜਾਂ ਨੂੰ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ‘ਤੇ 60 ਫੀਸਦੀ ਸੀਟਾਂ ਭਰਨ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਲੀ ਫ਼ੀਸਦੀ ਸੀਟਾਂ ਹੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਰਾਹੀਂ ਭਰੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ 60 ਫੀਸਦੀ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਨਿਲਾਮੀ ਕਰੇਗੀ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁਣ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪੀਜੀ ਸੀਟਾਂ ਖਾਲੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਭਵਿੱਖੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਸੁਧਾਰ ਦੇਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਦਾ ਦਾਖਲਾ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ।