ਮੁੰਬਈ – ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਿੰਗਰ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕੱਲ੍ਹ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਲੰਬੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 82 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮਿਤਾਲੀ ਮੁਤਾਬਕ ਅੱਜ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਭੁਪਿੰਦਰ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਕ੍ਰਿਟੀਕੇਅਰ ਏਸ਼ੀਆ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਦੀਪਕ ਨਮਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ, “ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਪੇਟ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਰੋਨਾ ਵੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਸੋਮਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਉਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਗੜ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ ‘ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਪਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 7:45 ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।”
ਪਿਤਾ ਵੀ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ
ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 6 ਫਰਵਰੀ 1940 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਿੱਖ ਸਨ। ਉਹ ਆਪ ਵੀ ਬਹੁਤ ਚੰਗੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ, ਪਰ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਉਣ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਖਤ ਮਿਜ਼ਾਜ਼ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਮਿਜ਼ਾਜ ਦੇਖ ਕੇ ਭੁਪਿੰਦਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਭੁਪਿੰਦਰ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਲੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਚੰਗੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਗਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਵਿੱਚ ਚਲਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। 1968 ਵਿਚ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਬੁਲਾਇਆ। ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਫਿਲਮ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਕਵਾਲੀ “ਹੋਕ ਮਜਬੂਰ ਮੁਝੇ ਉਨ ਬੁਲਾ ਹੋਗਾ” ਗਾਈ। ਇਹ ਹਿੱਟ ਰਹੀ, ਪਰ ਭੁਪਿੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤੀ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਘੱਟ ਬਜਟ ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਲਈ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਗਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ। 1978 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਵੋ ਜੋ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਨਾਮ’ ਤੋਂ ਇੱਕ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਮਿਲੀ। ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੌਸਮ, ਸੱਤੇ ਪੇ ਸੱਤਾ, ਅਹਿਸਤਾ-ਅਹਿਸਤਾ, ਦੂਰੀਆਂ, ਹਕੀਕਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਗੀਤਾਂ ਲਈ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੀਤ- ਹੋਕੇ ਮਜਬੂਰ ਮੁਝੇ, ਉਸਕੋ ਬੁਲਾ ਹੋਗਾ, ਦਿਲ ਢੂੰਢਤਾ ਹੈ, ਦੁਕੀ ਪੇ ਦੂਕੀ ਹੋ ਜਾਂ ਸੱਤੇ ਪੇ ਸੱਤਾ ਆਦਿ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਜਗਤ ‘ਚ ਖੂਬ ਪਛਾਣ ਮਿਲੀ।
1980 ਵਿੱਚ, ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਗਾਇਕਾ ਮਿਤਾਲੀ ਮੁਖਰਜੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਭੁਪਿੰਦਰ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਮਿਤਾਲੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਸੱਤ ਸੁਰਾਂ ਕੇ ਹਮਰਾਹੀ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੋਸਤ ਬਣ ਗਏ। ਮਿਤਾਲੀ-ਭੁਪਿੰਦਰ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਸੈਂਕੜੇ ਲਾਈਵ ਸ਼ੋਅ ਕੀਤੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੈ। ਭੁਪਿੰਦਰ ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਮਿਤਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਗਾਈ ਗਈ ਗ਼ਜ਼ਲ, ‘ਰਾਹ ਦੇਖ – ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖੋ, ਆ ਜਾਏ ਕੋਈ ਸ਼ਾਬ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਰੱਖੋ’ ਹਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਪਸੰਦੀਦਾ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਭੁਪਿੰਦਰ ਅਤੇ ਮਿਤਾਲੀ ਨੇ ਕਈ ਐਲਬਮਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਾਮ-ਏ-ਗ਼ਜ਼ਲ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭੁਪਿੰਦਰ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹਰ ਫ਼ਿਲਮ ਲਈ ਭੁਪਿੰਦਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਖਮਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੁਰੇਸ਼ ਵਾਡੇਕਰ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਉਸ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੀਤ ‘ਹੁਜ਼ੂਰ ਇਸਕਦਰ ਭੀ ਨਾ ਇਤਰਾ ਕੇ ਚਲੀਏ’ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠ ਦੀ ਜਿੰਦ ਜਾਨ ਹੈ। ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਭੁਪਿੰਦਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਪਹਾੜੀ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮੀਂਹ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਵਰਗੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਧਾ ਆਤਮਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ।
ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਯਾਦਗਾਰੀ ਗੀਤ
ਦਿਲ ਢੂੰਢਤਾ ਹੈ, ਦੋ ਦੀਵਾਨੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਮੇਂ, ਨਾਮ ਗੁਮ ਜਾਏਗਾ, ਕਰੋਗੇ ਯਾਦ ਤੋ, ਮੀਠੇ ਬੋਲ ਬੋਲੇ, ਕਭੀ ਕਿਸੀ ਕੋ ਮੁਕੰਮਲ ਜਹਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਤਾ, ਕਿਸੀ ਨਜ਼ਰ ਕੋ ਤਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਆਜ ਵੀ ਹੈ, ਦਰੋ-ਦੀਵਾਰ ਪੇ ਹਸਰਤ ਸੇ ਨਜ਼ਰ ਕਰਤੇ ਹੇਂ . . . ਖੁਸ਼ ਰਹੋ ਅਹਲੇ-ਵਤਨ, ਹਮ ਤੋ ਸਫ਼ਰ ਕਰਤੇ ਹੇਂ।